శ్యామ్ బెనెగల్: భారతీయ సినిమా దిగ్గజం ఇకలేరు
విషయం: శ్యామ్ బెనెగల్, భారతీయ సినిమా ప్రపంచంలో తనదైన ముద్ర వేసిన దిగ్గజ దర్శకుడు, 2024 డిసెంబర్ 23న 90 ఏళ్ల వయస్సులో ముంబైలో కన్నుమూశారు. ఆయన దీర్ఘకాలిక మూత్రపిండ సమస్యలతో బాధపడుతున్నారు.
శ్యామ్ బెనెగల్ జీవిత పయనం
శ్యామ్ బెనెగల్ 1934లో హైదరాబాదులో జన్మించారు. ఆయన చిన్నప్పటినుంచి కళల పట్ల ఆసక్తి చూపారు. సినిమాకు చేరే ముందు ప్రకటన రంగంలో పనిచేశారు.
అనంతరం ఫిల్మ్ అండ్ టెలివిజన్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఆఫ్ ఇండియా (FTII)లో బోధకుడిగా పనిచేశారు. 1974లో విడుదలైన ‘అంకుర్’తో ఆయన తన దర్శక ప్రస్థానం ప్రారంభించారు.
సృష్టించిన చరిత్ర
శ్యామ్ బెనెగల్, ప్యారలల్ సినిమా ఉద్యమానికి మార్గదర్శకుడిగా నిలిచారు. ఆయన రూపొందించిన చిత్రాలు, ‘అంకుర్’, ‘నిషాంత్’, ‘మంథన్’, ‘జుబైదా’ లాంటి ఎన్నో చిత్రాలు భారత సమాజంలో ఉన్న సామాజిక, ఆర్థిక, జాతి, లింగ అసమానతలను ప్రతిబింబించాయి.
ఆయన సినిమాలు మాత్రమే కాకుండా, భారతీయ సినీ రంగానికి కొత్త దిశలను చూపాయి.
ముఖ్యమైన సినిమాలు
- అంకుర్ (1974): శబానా ఆజ్మీకి ఇదే తొలి సినిమా.
- మంథన్ (1976): భారతదేశం’s తొలి క్రౌడ్ ఫండెడ్ చిత్రం, పాడి పరిశ్రమలో జరిగిన విప్లవానికి ప్రేరణగా నిలిచింది.
- జూనూన్ (1978): షషి కపూర్తో కలిసి పని చేసిన ఓ అద్భుతమైన చిత్రం.
- నేటాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్: ది ఫార్గాటెన్ హీరో (2004): స్వాతంత్ర్య ఉద్యమ నాయకుడి జీవితాన్ని చిత్రీకరించిన బయోపిక్.
నటులతో అనుబంధం
నాసీరుద్దీన్ షా, స్మితా పాటిల్, ఒం పురి, అమ్రిష్ పూరి, అనంత్ నాగ్ వంటి ప్రతిభావంతుల నటీనటులతో బెనెగల్ అందించిన చిత్రాలు ప్రామాణికంగా నిలిచాయి. ఆయన సినిమా తెరపై నటనకు కొత్త అర్థం చూపించారు.
జాతీయ మరియు అంతర్జాతీయ గుర్తింపు
శ్యామ్ బెనెగల్ 18 జాతీయ అవార్డులు అందుకున్నారు. పద్మశ్రీ, పద్మభూషణ్, దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే అవార్డులతో సత్కరించబడ్డారు. ఆయన సినిమాలు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ప్రదర్శింపబడ్డాయి.
ఇటీవల, 2023లో కేన్స్ ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్‌లో ఆయన ‘మంథన్’ చిత్రాన్ని 4కె రిస్టోరేషన్‌లో ప్రదర్శించారు.
శ్యామ్ బెనెగల్ చేసిన కృషి
శ్యామ్ బెనెగల్ తెలుగు, హిందీ సినిమాలను మాత్రమే కాకుండా, డాక్యుమెంటరీలు, టెలివిజన్ ప్రోగ్రామ్లను కూడా రూపొందించారు. స్వాతంత్ర్యం తరువాత భారత సమాజంలో వచ్చిన మార్పులను ఆయన చిత్రాలు ప్రతిబింబించాయి.
ఆయన జీవితంలో చివరిదశలో కూడా రీసెర్చ్ మరియు కొత్త ప్రాజెక్టులపై కృషి చేశారు. 2023లో వచ్చిన ‘ముజిబ్: ది మేకింగ్ ఆఫ్ ఏ నేషన్’ అనే సినిమా బంగ్లాదేశ్’కి సంబంధించి ప్రాముఖ్యతను పొందింది.
శ్యామ్ బెనెగల్, భారతీయ సినిమాకు మార్గదర్శకుడిగా నిలిచారు. ఆయన చూపించిన పద్ధతులు, మార్గాలు తరతరాలకు ప్రేరణ కలిగిస్తాయి. భారతీయ సమాజం, చరిత్ర, సంస్కృతిని ఆయన చిత్రాలు అద్దంగా చూపించాయి. ఆయన లేకపోవడం భారతీయ సినిమా ప్రపంచానికి తీరని లోటు.
